Konsument to odbiorca i użytkownik energii, która pobierana jest od zewnętrznego operatora i rozliczana według ustalonego cennika. Prosument jest zaś konsumentem energii wyprodukowanej przez siebie z użyciem posiadanej instalacji technologicznej. Wytwarza ją na własne potrzeby, wykorzystując do tego odnawialne źródła, jak choćby promieniowanie słoneczne.
Tak pozyskana energia jest nie tylko przyjazna środowisku, ale też znacznie tańsza i nieczuła na wahania cen, związane z czynnikami ekonomicznymi i politycznymi. Słońce wstaje co rano niezależnie od poziomu wydobycia węgla, czy kolejnych przyjmowanych w parlamencie ustaw, a konwersja energii słonecznej na elektryczną w skali gospodarstwa domowego, daje gwarancję stabilności i oszczędność obliczoną na dekady.
Wszelkie inicjatywy obywatelskie, które wpisują się w scenariusz odchodzenia od paliw kopalnych na rzecz OZE, znajdują nie tylko poparcie, ale i realne finansowe wsparcie ze strony rządu.
Kto może zostać prosumentem?
Jeszcze do niedawna definicja prosumenta obejmowała wyłącznie osoby fizyczne, które prąd bądź ciepło produkują wyłącznie na swoje potrzeby, za pomocą tzw. mikroinstalacji – a więc paneli fotowoltaicznych, w przypadku wykorzystywania jako OZE energii słonecznej.
Prawo opisuje ową mikroinstalację, jako:
„źródło mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 40 kW, przyłączone do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV lub o mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu nie większej niż 120 kW.”
Co ważne, dnia 29 sierpnia 2019 wszedł w życie tzw. Pakiet Prosumencki (pierwszy z filarów przygotowywanego wciąż programu Energia Plus), który nie tylko wprowadził zmianę polegającą na podwyższeniu dopuszczalnej mocy mikroinstalacji z 40 do 50 kW, ale przede wszystkim – rozszerzył definicję prosumenta na małych i średnich przedsiębiorców, o ile produkcja zielonej energii nie jest ich główną formą działalności zarobkowej.
Firmy, które dysponowały fotowoltaiką jeszcze przed wprowadzeniem nowych przepisów, będą mogły dołączyć do prosumenckiego instrumentu wsparcia. We wsiach i w gminach miejsko-wiejskich będzie można zakładać spółdzielnie energetyczne, także objęte szeregiem przywilejów należnych prosumentom.
Jak to działa?
Produkcja energii przez osoby i jednostki, które w świetle prawa nie kwalifikują się jako prosumenci, jest obarczona szeregiem drobiazgowych formalności. Wiąże się z koniecznością spełnienia licznych wymogów formalno-prawnych, otrzymania szeregu zgód i decyzji od kompetentnych organów władzy samorządowej.
Chęć odsprzedaży energii traktowana jest wówczas jak działalność komercyjna i podlega restrykcjom prawa handlowego. Objęci programem „Prosument” mogą zaś korzystać z wielu udogodnień na etapie rejestracji, montażu urządzenia oraz – co najważniejsze – rozliczania energii wytworzonej własnymi zasobami.
Najważniejszym przywilejem prosumenta jest możliwość rozliczania energii w tzw. systemie opustów, bezgotówkowym, ale bardzo korzystnym i preferencyjnym. Wytworzona zielona energia może być spożytkowana w czasie rzeczywistym, pokrywając bieżące zapotrzebowanie gospodarstwa domowego czy firmy.
W sytuacji, gdy poziom dostępnej energii z OZE przerośnie chwilowe możliwości jej zagospodarowania, nadwyżki odprowadzane są do operatora sieci elektroenergetycznej, czyli w praktyce – do właściwej spółki energetycznej (PGE, Tauron, Enea, ENERGA, itd.).
Połączenie w sieć operatora z rozproszonymi producentami pozwala na transport niezużytej energii w dwóch kierunkach – deponowanie jej u operatora i odbiór z powrotem, w wybranym przez siebie momencie (w przewidzianych prawem granicach).
Takie rozwiązanie sprawdza się szczególnie dobrze w naszym klimacie, gdzie wiosną i latem możemy magazynować zapasy energii, a korzystać z nich – przez pozostałą część roku, pomimo panującego wówczas słabego nasłonecznienia.
Dwukierunkowy licznik założony przy instalacji prosumenta mierzy ruch energii wchodzącej i wychodzącej, by pod koniec okresu rozliczeniowego wskazać wymiar przysługujących nam należności – liczonych w kWh, nie zaś w Polskich Złotych.
Odbiór nie odbywa się w relacji 1:1. Pewna część zdeponowanej uprzednio energii potrącana jest na rzecz operatora sieci elektroenergetycznej, który przez cały ten czas świadczył dla nas usługę magazynowania. Prosumenci posiadający instalację o mocy do 10 kW, mogą odebrać maksymalnie 80% zdeponowanej energii. Każda 1 kWh przesłana operatorowi, daje tytuł do bezpłatnego odebrania 0,8 kWh.
W przypadku instalacji o mocy powyżej 10 kW (ale nie więcej niż 50 kW, jak nakazuje prawna definicja prosumenta), przelicznik wynosi 70%. Jak przekłada się to na realne koszty?
Policzmy…
- Załóżmy moc instalacji fotowoltaicznej 5.27 kW
- Załóżmy, że w czasie każdej doby w okresie wiosenno-letnim mamy średnio 4 h pełnego nasłonecznienia
- W ciągu każdego dnia wyprodukujemy 4 h x 5.27 kW, więc ok. 20 kWh
- W ciągu miesiąca będzie to 20 kWh x ok. 30 dni = ok. 600 kWh
- W ciągu pół roku: 6 miesięcy x 600 kWh = 3600 kWh
- Średnie roczne zużycie energii w 4-osobowym gospodarstwie domowym to ok. 2500 kWh
- Załóżmy półroczny okres rozliczeniowy z operatorem, a więc taki gdzie zapotrzebowanie wyniesie ok. 1250 kWh (połowa z 2500 kWh).
W takim przypadku, z całej puli wyprodukowanej przez nas energii pokryjemy półroczne zapotrzebowanie w 100%, a dodatkowo zdeponujemy: 3600 kWh – 1250 kWh = 2350 kWh. Tym samym, przy mikroinstalacji o mocy < 10kW będziemy mogli odebrać:
80% x 2350 kWh = 1880 kWh, co powinno wystarczyć do pokrycia potrzeb (ok. 1250 kWh) w kolejnym, jesienno-zimowym półroczu, gdy panele nie będą już działać z tak dużą intensywnością. Na odbiór energii mamy 365 dni, licząc od daty wprowadzenia jej do sieci. W przeciwnym przypadku – przepada wskutek przeterminowania.
W Pakiecie Prosumenckim wprowadzono wydłużenie tego okresu, umożliwiające przesunięcie nadwyżki na kolejny cykl rozliczeniowy.
W razie gdyby całość zdeponowanej u operatora energii została przez nas skonsumowana, możemy też – korzystając z podłączenia do sieci – pobierać energię w sposób tradycyjny, według obowiązującego nas, zapisanego w umowie cennika. Nie wiąże się to z koniecznością podejmowania żadnych dodatkowych działań – wszystko rejestrowane jest na dwukierunkowym liczniku, zamontowanym w naszym domu lub firmie.
Pozostałe przywileje prosumenta
Oprócz systemu opustów, istnieje również możliwość by skorzystać z preferencyjnych programów kredytowych, przygotowanych z myślą o aspirujących producentach „zielonej” energii.
Pożyczka od państwowego PKO BP może pokryć do 50 tys. złotych kosztów przeznaczonych na fotowoltaikę prosumencką. Przedsiębiorstwa trudniące się realizacją takich inwestycji są z kolei chętne rozkładać należność na raty, co znacznie łagodzi ciężar zakupu paneli.
Dodatkowo, prosumentom przysługuje podatkowa ulga termomodernizacyjna oraz włączenie do programu „Mój prąd”.
Działalność prosumencka nie jest kwalifikowana jako działalność gospodarcza, dzięki czemu użytkownik paneli słonecznych będący osobą fizyczną, nie obciąża się szeregiem obowiązków właściwych dla przedsiębiorców.
W rozumieniu prawa, „prosument” w przeciwieństwie do „wytwórcy energii w małej instalacji” nie podlega ustawie o swobodzie działalności gospodarczej, nie musi ubiegać się o decyzję o warunkach zabudowy, ani też zwracać o zgodę do organów administracyjnych.
Procedura przyłączenia mikroinstalacji zależy od statusu odbiorcy końcowego energii. Dla prosumenta jest ona najmniej skomplikowana i sprowadza się do zgłoszenia chęci podłączenia właściwemu operatorowi sieci elektroenergetycznej.
Maksymalnie 30 dni od zgłoszenia, operator instaluje licznik dwukierunkowy i przyłącza mikroinstalację do swojej sieci przesyłowej.
Podsumowanie
Kolejne rozwiązania prawne premiujące działalność prosumencką, znacznie przyczyniają się do popularyzacji fotowoltaiki w Polsce. W 2018 roku powstało ponad 28 tys. mikroinstalacji, a utrzymanie tego korzystnego trendu może uplasować nas w pierwszej piątce krajów Unii Europejskiej pod względem tempa rocznych przyrostów w dziedzinie inwestycji w odnawialną energię słoneczną.
Coraz więcej Polaków przekonuje się, że opłaca się zostać prosumentem, a zysk z tego tytułu przełoży się nie tylko na zdrowsze środowisko naturalne, ale też przy okazji na oszczędności w finansach wielu gospodarstw domowych.
Jeśli chcesz się dowiedzieć czegoś więcej o instalacjach fotowoltaicznych, zamówić bezpłatną analizę opłacalności inwestycji, zadzwoń do nas 579 990 495 lub zostaw kontakt oddzwonimy i doradzimy.