Pompy ciepła to urządzenia, które zyskują na popularności ze względu na swoją efektywność i ekologiczny charakter. Aby dokładnie określić, jak efektywna jest dana pompa ciepła, stosuje się różne miary. Wśród najważniejszych z nich znajdują się COP, SCOP i SPF.
COP – współczynnik wydajności sezonowej
COP to skrót od współczynnika wydajności sezonowej (ang. coefficient of performance). Określa on stosunek mocy cieplnej dostarczanej przez pompę ciepła do mocy elektrycznej pobieranej przez urządzenie. Im wyższy COP, tym bardziej efektywna jest pompa ciepła.
Wartość COP można obliczyć według wzoru: COP = moc cieplna / moc elektryczna
Przykładowo, jeśli pompa ciepła dostarcza 12 kW ciepła przy poborze mocy 3 kW, to COP wynosi: COP = 12 kW / 3 kW = 4
Oznacza to, że pompa ciepła dostarcza 4 jednostki energii cieplnej za każdą jednostkę energii elektrycznej, którą zużywa.
SCOP – sezonowy współczynnik wydajności
SCOP to natomiast skrót od sezonowego współczynnika wydajności (ang. seasonal coefficient of performance). Określa on wydajność sezonową pompy ciepła, czyli jej efektywność w ciągu całego roku. W przeciwieństwie do COP, SCOP uwzględnia zmienność temperatury powietrza w różnych porach roku, a także różne warunki użytkowania. Dlatego SCOP jest bardziej miarodajnym wskaźnikiem efektywności niż COP.
Wartość SCOP można obliczyć według wzoru: SCOP = iloraz całkowitej ciepłoty dostarczonej w ciągu sezonu grzewczego przez całkowitą energię elektryczną zużytą przez pompę ciepła w tym czasie.
Przykładowo, jeśli pompa ciepła dostarcza w ciągu sezonu grzewczego 25 000 kWh ciepła przy poborze mocy 7 000 kWh, to SCOP wynosi: SCOP = 25 000 kWh / 7 000 kWh = 3,57
Oznacza to, że pompa ciepła dostarcza 3,57 jednostek energii cieplnej za każdą jednostkę energii elektrycznej, którą zużywa w ciągu całego sezonu grzewczego.
SPF – sezonowy współczynnik wydajności energetycznej
SPF to skrót od sezonowego współczynnika wydajności energetycznej (ang. seasonal energy efficiency ratio). To inna miara efektywności pompy ciepła, która uwzględnia zarówno wydajność grzewczą, jak i chłodzącą. W przeciwieństwie do SCOP, SPF obejmuje cały rok i uwzględnia zarówno okres grzewczy, jak i chłodniczy. Im wyższy SPF, tym bardziej efektywna jest pompa ciepła.
Wartość SPF można obliczyć według wzoru: SPF = (całkowita ciepłota dostarczona w ciągu roku + całkowita ciepłota odprowadzona w ciągu roku) / całkowita energia elektryczna zużyta przez pompę ciepła w tym czasie.
Przykładowo, jeśli pompa ciepła dostarcza w ciągu roku 25 000 kWh ciepła, a jednocześnie odprowadza 3 000 kWh chłodu i zużywa 7 000 kWh energii elektrycznej, to SPF wynosi: SPF = (25 000 kWh + 3 000 kWh) / 7 000 kWh = 4,14
Oznacza to, że pompa ciepła dostarcza 4,14 jednostek energii cieplnej za każdą jednostkę energii elektrycznej, którą zużywa w ciągu całego roku.
Etykiety energetyczne i karty produktu opisujące pompy ciepła
Etykiety energetyczne i karty produktu to dokumenty, które dostarczają konsumentom informacji na temat wydajności energetycznej produktów, takich jak pompy ciepła. Są one wykorzystywane w celu pomiaru efektywności energetycznej produktów i ułatwiają porównanie wydajności różnych modeli.
Dyrektywa Energetyczna UE (ELD) oraz Dyrektywa dotycząca Etykietowania Produktów Energetycznych (ERP) określają wymagania dotyczące etykiet energetycznych i kart produktu dla pomp ciepła.
Etykieta energetyczna przedstawia informacje o produkcie, takie jak nazwa producenta, model produktu, klasa energetyczna i wartości współczynników wydajności energetycznej. Współczynniki te obejmują COP, SCOP i SPF oraz wskazują, jak efektywna jest pompa ciepła w warunkach laboratoryjnych. Oznaczenie klas energetycznych na etykiecie energetycznej jest skalą od A+++ do D, gdzie klasa A+++ oznacza najwyższą wydajność energetyczną, a klasa D – najniższą.
Karta produktu dostarcza bardziej szczegółowych informacji na temat wydajności energetycznej pompy ciepła. Przedstawia ona informacje, takie jak moc grzewcza i chłodnicza, zużycie energii elektrycznej, parametry pracy i hałas generowany przez pompę ciepła. Karta produktu również zawiera informacje na temat instalacji i konserwacji urządzenia.
Podsumowanie
Współczynniki COP, SCOP i SPF są kluczowe dla określenia efektywności pomp ciepła. Współczynnik COP uwzględnia wydajność pompy ciepła w danym momencie, podczas gdy SCOP i SPF uwzględniają jej wydajność w ciągu całego roku. Im wyższe są wartości tych współczynników, tym bardziej efektywna jest pompa ciepła.
Przykładowo, jeśli porównujemy dwie pompy ciepła, z których jedna ma COP wynoszący 4, a druga 5, to druga jest bardziej efektywna. Jeśli porównujemy pompy ciepła o różnych wartościach SCOP lub SPF, musimy uwzględnić różne warunki użytkowania, takie jak temperatura otoczenia, wielkość pomieszczenia i potrzeby cieplne.
Warto jednak pamiętać, że współczynniki COP, SCOP i SPF nie są jedynymi miarami efektywności pomp ciepła. Inne czynniki, takie jak jakość wykonania i dopasowanie do potrzeb użytkownika, również wpływają na ich wydajność i długoterminową ekonomiczność.